اصول برنامه ریزی آموزشی – درسی (5)

(توجٌه : این درس در پائیز و زمستان 1370 در وزارت آموزش و پرورش ، به صورتی نیمه رسمی ؟! ، به معدودی از مدیران آن زمان تدریس شده است) .

4 – مراحل برنامه ریزی آموزشی

اوٌل – شناخت وضع موجود :

جامعه شناسی آموزش :

جمع آوری اطلاعات و آمار . مطالعات . تحقیقات و شناخت مسائل موجود .

امکان سنجی برنامه :

آیا همه ی عوامل آموزش ( مدرسه ، معلم ، محصل ، و  ) موجود اند ؟ و اگر فراهم نیستند کدام فراهم نیست ؟ و چرا و به چه علٌت ؟

تشخیص نیازهای فردی :

آیا تحصیل مورد نظر در زندگی فردی محصلان ( به ویژه در کسب شغل و درآمد ) مؤثر واقع می شود ؟ ؛ و اگر مؤثر واقع می شود تا به چه حدٌ و نسبت ؟

تشخیص نیازهای عمومی :

آیا تحصیل مورد نظر در زندگی عمومی ( روابط اقتصادی – روابط اجتماعی – روابط فرهنگی – و... ) افرادمؤثر واقع می شود ؟ ، اگر مؤثر واقع می شود تا به چه حدٌ و باصطلاح به چه نسبت ؟ ( میزان کارآیی اجتماعی )

پیش بینی امکان توفیق :

میزان توفیق دانش آموزان در اجرای برنامه تا چه حد است ؟ . چند درصد قبولی داریم ؟

زیرا وظیفه برنامه ریزی آموزشی قبل از هرچیز حلٌ مسائل موجود جامعه و آنگاه توجٌه به رشد و توسعه آن است .

تشخیص مسائل موجود جامعه در ارتباط با آموزش غالبا" بر اساس آمار و نسبت های آماری است . مثلا" چند درصد از کسانی که در سنٌ تحصیل بوده اند ثبت نام کرده اند ؟ .

منبع : علیرضا آیت اللهی ( تدریس ) .برنامه ریزی آموزشی ، تدریس در یکی از دوره های مدیریت وزارت آموزش و پرورش ؛ 1370 ، قبلا" منتشر نشده

آمایش یا ساماندهی کار (4)

روش های زمان سنجی

مهم ترین روشهای زمان سنجی عبارتند از :

- زمان سنجی به کمک ساعت یا کرونومتر و دسترسی به زمان استاندارد ( که نهایتا" ممکن است پر خرج و پر هزینه شود ) .

- روش نمونه گیری که بنا بر مشاهده ی کار به صورت تصادفی ، امٌا در دفعات کافی و توسط افراد مختلف صورت می گیرد .

- روش گزارشات . یعنی روشی که هر چند مدٌت یکبار گزارش کار فرد یا واحد، غالبا" به صورت کتبی ، ارائه می شود .

- روش استفاده از تجربیات گذشته ( اطلاعات  استاندارد که مبنای آن انجام کار طی سالها یا لااقل ماه های گذشته است ؛ و مثلا" می توان تهیه خمیر نان را با تهیه خمیر کاغذ ، تهیه خمیر مرمت اشیاء و... مقایسه کرد و نتیجه گرفت .

- حرکات سنجی از قبل تعببن شده

و....

آمایش یا ساماندهی کار

آمایش یا ساماندهی کار

آمایش یا ساماندهی کار ، خود به دو بخش اساسی تقسیم می گردد :

- گزینش محلٌ کار ( مکان جغرافیائی کارخانه یا کارگاه )

- طراحی و ساماندهی داخل کارگاه

در این بخش نظرات سرپرست کارگاه یا کارخانه نیز مؤثر است .

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (1: بنگاه اقتصادی ( شرکت )

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (2: انواع بنگاه اقتصادی یا شرکت

به طور کلٌی شرکت ها به سه نوع تقسیم می شوند :

1 – شرکت های دولتی

2 – شرکت های تعاونی

3 – شرکت های خصوصی

طبیعتا" شرکت های خصوصی تقریبا" به طورکامل دنبال منافع خود بوده و به اصطلاح تابع افکار و مکتب « سرمایه داری » هستند . امٌا تولید کالاها یا خدمات وجه مشترک تمام واحدهای تولیدی را تشکیل می دهد .

اجزاء شرکت ( سازمان )

گرچه اساس یک شرکت صنعتی بر تولید است؛ امٌا به جز واحد تولید یا واحد های تولیدیِ خود  نیازمند واحدهای دیگری که گاه عموما" واحدهای اموراداری و پشتیبانی خوانده می شوند نیز هست که به ساده ترین صورت خود در نمودارگونه ی زیر آمده اند :

             --- طرٌاحی

             ا

             --- امورکارکنان

             ا

مدیرعامل  --- تولید

             ا

             ---حسابداری

             ا

             --- فروش

با این وجود عامٌه مردم غالبا" شرکت را به همان معنی کارخانه یا واحد تولیدی بنگاه اقتصادی می دانند .

در ایران مشتبه بودن این مفاهیم ، از جمله در امر پژوهش و آموزش ، مسائل متعددی را مطرح می کند ؛ به خصوص که برخی از مراجع اداری ، مثلا" مرکز آمار ، اصطلاح کارگاه صنعتی را تقریبا" به جای کارخانه به کار برده اند . امٌا معمولا" در مباحث علمی می توان واحد تولیدی یک شرکت را شامل چند کارخانه یا چندکارگاه دانست .

انواع شرکت ، شرکت دولتی ، شرکت تعاونی ، شرکت خصوصی ، سازمان شرکت ، تشکیلات شرکت ، کارخانه ، کارگاه ، تعاریف قانونی ، علیرضا آیت اللهی 

روشهای طبقه بندی و تنظیم اسناد و مدارک

مدیریت بنگاه ها ( شر کت ) های اقتصادی  ( بازرگانی - صنعتی - و....)

روشهای طبقه بندی و تنظیم اسناد و مدارک :

بایگانی ( آرشیو ) - واقعی - مجازی ( رایانه ای ) *

مقدمه :

مدیریت چیست ؟

علم و هنر فعالیت های گروهی سازمان یافته ( در مطالعه - برنامه ریزی - سازماندهی - ارتباطات - گزینش و استخدام - بکار اندازی یا هدایت و رهبری - همآهنگی - انگیزش - و... نهایتا" تصمیمگیری ) ؛ و استفاده از منابع لازم برای دستیابی به اهداف مطلوب جمعی .

بخش بازرگانی

مدیریت بازرگانی

مدیریت بازرگانی ، که در واقع مدیریت بنگاه های اقتصادی است ، در پی کسب حداکثر سود است .

مدیریت صنعتی

کسب حدٌ اکثر سود برای بازرگانان  ( شامل صنعتگران ) از زمان انقلاب صنعتی ، به ویژه از اواخر قرن نوزدهم متضمن حتی الامکان تولید توسط خود بازرگانان ، یا عملا" رؤسای بنگاه های بازرگانی ، ( شرکت های اقتصادی ) گشته است . در واقع :

- تبدیل کالاهای مورد معامله به محصول ( کالای ساخته ) شده

- برای سود هرچه بیشتر

- با هزینه ای حتی الامکان کمتر .

یعنی :

- استفاده بهینه ( بهره وری ) از نیروی کار

- صرف هزینه ( مواد اولیٌه - انرژی - و... ) کمتر

- و...

علم مدیریت ( تیلوریسم ، فایولیسم ، و... ) از اینجا شروع شده است .

تیلوریسم از نام فدریک وینسلو تیلور  می آید که وی را بنیانگذار علم مدیریت ، به ویژه برنامه ریزی و سازماندهی ، دانسته اند .

مثالی از تیلوریسم :

مدیریت صنعتی جزئی از مدیریت بازرگانی است .

مدیریت تولید ( تصمیم گیری برای اینکه چه کارهائی برای رسیدن به اهداف تولیدی ، کالاهای ساخته شده ، خدمات ... انجام گیرد ) ، فقط جزئی از مدیریت صنعتی است که شامل وظایف غیر تولیدی نیز می شود . مدیریت تولید همیشه و در همه حال در پی افزایش میزان تولیدات خود نیست .

مثالی از مدیریت صنعتی بر علیه تولید :

یک شرکت انحصاری کالای کمتری تولید می کند تا با استفاده از عامل کمیابی ، آن را گرانتر بفروشد .

با این وجود ، تولید انبوه ، و هرچه بیشتر ، سبب رونق بازرگانی خارجی و سود بیشتر از این راه می گردد . از اینجاست که عامل بازرگانی خارجی نیز وارد مدیریت بازرگانی شده غالب بنگاه های بزرگ اقتصادی از دو بخش مجزٌا و در عین حال مکمٌل یکدیگر تشکیل می شوند :

- بازرگانی داخلی

- بازرگانی خارجی ( به منظور صدور و فروش مازاد تولید مورد نیاز بازار داخلی در بازار یا بازارهای خارجی ) .

( ادامه دارد )

* نویسنده ی خلاصه درس حاضر ، که در شرکت های بزرگ دولتی تدریس شده است ، خود علاوه بر عضویت در هیئت علمی دانشگاهها ، « استاد پژوهش » وزارت بازرگانی بوده است .

مدیریت بنگاه اقتصادی ، مدیریت یازرگانی ، مدیریت صنعتی ، بایگانی ( آرشیو ) ، روشهای تنظیم اسناد و مدارک ، بازرگانی داخلی ، بازرگانی خارجی .