مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (10) بهبود روشهای کار (2)

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (10) بهبود روشهای کار (2)

بهبود روشهای کار (2)

انتخاب ِ کار مورد مطالعه برای بهبود روشِ آن

چون مطالعه طبیعتا" نیازمندِ صرف وقت و هزینه است باید در باره کاری انجام گیرد که مطالعه برای بهبود آن و صرفه جوئی در وقت و هزینه آنجام آن کار ، به صرفه بوده باشد و صرفه جوئی حاصل شده از این مطالعه لااقل هزینه ی مطالعه را به طور کامل بپوشاند .

مهم ترین مسائلی که در روش کنونی انجام یک کار سبب نیاز به مطالعه و بهبود آن روش می شوند عبارتند از :

تقسیم غیر منطقی و نامعقول کار میان کارکنان به نحوی که برخی از ایشان به سختی مشغول کار هستند حال آنکه برخی دیگر ، غالبا" به بهانه های مختلف دارای کارهائی سبک هستند یا طی روز بیش از چند دقیقه کار مفید انجام نداده بقیه را عملا" بیکار و فاقد بهره وری هستند .

عدم استفاده از ظرفیت کامل ماشین آلات و تجهیزات ؛ که این امر نیز به عنوان راکد نهادن سرمایه ، عدم اشتغال کامل و عدم بهره وری است .

وجود گلوگاههائی که در آنها قطعات انباشته می شوند .

وجود مناطق کاری که از درجه ایمنی کمتری برخورداراند .

وجود نارضایتی در کار گران که از انگیزش و بهره وری کار آنان می کاهد .

عدم مطلوبیت روش انجام کار .

پس از انتخاب کار مورد مطالعه ، تعریف دقیق و ثبت موارد زیر ضروری است :

نام کار مورد مطالعه

هدف دقیق از مطالعه

نام و نشان مسؤطل مطالعه ( رئیس پروژه )

زمان ، مدٌت و هزینه مطالعه

نام و نشان مدیری که مطالعه را سفارش داده و مسؤولیت عمومی آن را بر عهده گرفته است .

انتخاب کارِ مسئله دار ، توجیه مطالعه ، تقسیم غیر منطقی کار ، عدم استفاده کامل ، گلوگاهها ، کمبود ایمنی ، نارضایتی کارکنان ، عدم مطلوبیت روش

کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (10) بهبود روشهای کار

 کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (10) بهبود روشهای کار

بهبود روشهای کار

بهبود روشهای تولید غالبا " برحسب لزوم ، ضمن انجام کار معمولی و روزمرٌه ، و بنابر این به صورتی مداوم ، در کارگاه صورت می گیرد ؛ و گاه نیز برحسب ضرورتی که پیش می یابد و اهمٌیتی که اصلاح کار می یابد ، این امر در قالب یک پروژه تعریف و توسط پژوهشگران و متخصصان امر ، صورت می گیرد .

پروژه بهبود روشها

پروژه بهبود روشها قاعدتا" و معمولا" منطبق با فرایند کلٌی انجام کار در کارگاه مورد نظر است .

معمولا" در کارگاه های تولید ی  فرایند کار به پنج مرحله یا در هر حال به پنج بخش اساسی تقسیم می شود :

1-   عملیٌات . یعنی هر مرحله از ایجاد تغییرات فیزیکی یا شیمیائی در مورد تولیدی که موضوع هیچ یک از دیگر وظایف کارخانه شناخته نمی شود .

2-   حمل و نقل : انتقال مواد اولیه ، حامل های انرژی و کالای ساخته شده از نقطه ای به نقطه دیگر

3-   بازرسی ، یعنی کنترل کیفیت ، حجم ، وزن و ... سایر مشخصاتی که کالای ساخته شده می بایست برحسب قوانین و مقررات استاندارد ملٌی و جهانی دارا بوده باشد .

4-   توقف یا تاخیر ، یعنی زمانی که هیچ فعالیتی در راه تولید کالا صورت نمی گیرد .

5-   نگهداری : انبار کردن کالای تولیدی و حراست از آن

روش مطالعه در پروژه یا به صورتی عمومی در امر بهبود روشها به چهار مرحله اساسی تقسیم می شود :

1 – انتخاب کار مورد مطالعه

2 – تبت روش فعلی انجام کار

 3 – بررسی ( تجزیه و تحلیل ) روش کار که تخصصی ترین ، مهمترین و بنابر این اساسی ترین مرحله یا بخش از بهبود روشها را تشکیل می دهد .

4 – پیشنهاد روش یا روشهائی بهتر به مدیر یا مدیران مربوط .

بهبود روشها ، پروژه ، عملیات ، حمل و نقل ، بازرسی ، توقف یا تاخیر ، نگهداری ، روش مطالعه درپروژه

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (9) مهندسی سیستمها (2)

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (9) مهندسی سیستمها (2)

مهندسی سیستم ها (2)

تحقیق و توسعه و انگیزش کارکنان

مطالعاتی که تا کنون مورد اشاره قرار گرفت تحت عنوان تحقیق و توسعه نیز می گنجند ؛ منتهی اگر در بهبود روشها ی کار تولیدی فقط به جنبه های فنٌی قناعت شود و توسعه اجتماعی و نقش نیروی انسانی در پیشرفت و توسعه و تعالی در مدٌ نظر نباشد توفیق یا توفیقات حاصله در حدٌ اکثر ممکن نخواهد بود .

بی اعتنائی به طرح مسائل و به ویژه پیشنهادات آنان در تضعیف یا حلٌ مسائل و علاوه بر آنکه مانع بهبود روشهای کار در کارگاه می شود ؛ نهایتا" در توسعه بالقوه بنگاه و حتی کلٌ کشور تاثیر منفی می گذارد و آنان و دیگران را از ارائه پیشنهاداتی بیشتر در راه رشد و توسعه افزونتر هم باز می دارد . جنبه روانی – اجتماعی در این مورد اهمٌیتی بسیار زیاد خواهد داشت (1) .

بنابر این لازم است همانطور که سرپرست کارگاه در صورت بی اعتنائی مدیر تولید و دیگران به پیشنهادات وی یا ردٌ آنها در مقام استدلال بر می آید فرصت استدلال را به سایر اعضاء پیشنهاد دهنده کارگاه نیز بدهد ؛ و پیشنهادات ایشان را حتی الامکان در حضور پیشنهاد دهنده ، و ترجیحا" طی یک جلسه مشورتی ، بررسی کرده در صورتی که واقعا" مردود باشد با ذکر دلیل یا دلایل کافی ، مردود اعلام نمایند .

مطالعه حرکت / مطالعه زمان

مطالعه ی حرکت یا مطالعه شغل و بهبود روشهای کار ، و مطالعه زمان یا مدیریت زمان کار یا زمان سنجی ، معمولا" مکمل و لازم و ملزوم یکدیگر اند ؛ امٌا چون برخی از استادان مدیریتِ تولید آن را به دوبخش تقسیم کرده اند ، و به منظور آسان سازیِ آموزشِ آن به کارکنان می توانند در دوبخش متفاوت مورد مطالعه قرار گیرند :

-       بهبود روشهای کار

-       زمان سنجی

(1) بدترین حالت ممکن که تقریبا" همیشه نتیجه معکوس می بخشد امٌا متاسفانه در کشورهای در حال توسعه ی کم فرهنگ رایج است به سخره گرفتن پیشنهاد دهنده است ...

مهندسی سیستمها ، تحقیق و توسعه ، انگیزش کارکنان ، بهبود روشها ، جنبه های انسانی ، انگیزش کار ، نیروی انسانی ، مشارکت در مدیریت ، طرح مسائل ، ارائه پیشنهادات

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (8) مهندسی سیستمها

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (8) مهندسی سیستمها

مهندسی سیستم ها

مهندسی سیستم ها ، یا مهندسی روش ها ، که مترادف با اصطلاحاتِ مطالعه کار – کارسنجی – مهندسی زمان و حرکت – مطالعه ی زمان و حرکت ساده سازی کار ؛ و حتی برخی از اصطلاحات دیگر بکار می رود مجموعا" به معنی بررسی ، تجزیه و تحلیل و سنجش منظم روش انجام کارهائی است که متضمن فعالیت انسان یا در اینجا نیروی کار هستند ؛ و آنگاه ایجاد تغییرات لازم در نحوه ی انجام این فعالیت ها به منظور بهبود در تولید کالاها و تولید خدمات ، با افزایش کیفیت آنها در زمانی تا حد ممکن کوتاه تر و با هزینه ای حتی الامکان کمتر .

مهندسی روشها ، مثل برنامه ریزی عملیاتی یا پروژه فقط و فقط منحصر به بخش تولید کالا ها نیست ؛ و در سایر بخش های بنگاه های اقتصادی و اجتماعی ؛ مثل بخش امور کارکنان ( که به بهره وری نیروی انسانی می انجامد ) ، بخش امور مالی ، و.... نیز به کار می رود ؛ و از این رو دارای مهندسان ، متخصصان و مجموعا" خبرگان و کارشناسانی مخصوص به خود است .

طرح مسائل و پیشنهادات

در برخی از کارگاهها ، از روش طرح مسائل و پیشنهادات از سوی کارکنان استفاده می شو؛ و به ویژه کارکنان را به طرح پیشنهادات تشویق می کنند تا هم بهره وری بیشتری از غرایز ، تخصص ها و تجارب به عمل آید و هم به نوعی به خرد جمعی برسند . در نهایت در بسیاری از بنگاه ها ، نهادها و سازمان های اداری به این حقیقت پی برده اند که بهترین ایده ها و نظرات غالبا" از سوی سرپرستان کارگاهها ارائه می شود ؛ چرا که آنان بیشتر از هرکس دیگری از نحوه انجام کار در کارگاه آگاهی دارند ؛ و در ضمن به واسطه ی دانش و تجربه خود ، به خوبی در می یابند و می دانند که کدام مراحل از انجام کار قابل اصلاح و بهبود است . امٌا به مصداق « همه چیز را همگان دانند » مشارکت تمام نیروی انسانی در بهبود روش انجام کار بهره بسیار بیشتری می دهد و از این رو نقش بخش تحققیق و توسعه مطرح می شود .

مهندسی سیستم ها ،  مهندسی روش ها ، مطالعه کار ، کارسنجی ، مهندسی زمان و حرکت ، مطالعه ی زمان و حرکت ، ساده سازی کار ، طرح مسائل و پیشنهادات ، محوریت سرپرست ، مشارکت کارکنان

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (7) سرپرستی کارگاه

مدیریت کارخانه ( سرپرستی کارگاه ) (7) سرپرستی کارگاه

سرپرستی کارگاه

اصطلاح « سرپرستی کارگاه » موقعی فی الواقع مفهوم می یابد که کارگاهی متوسط یا بزرگ شامل چندین نفر کار گر در مدٌ نظر باشد ؛ به اضافه ی آنکه فعالیت های آن نیز متعدد و متفاوت باشند ؛ و روشهای انجام کار در آنجا پیچیده و به اصطلاح فنٌی بوده باشند .

اهداف سرپرستی کارگاه

هدف اصلی و نهائی سرپرست کارگاه تولید مقدار لازم از محصول مرغوب در بخش تولیدی محول شده به وی ، در موعد مقرر و با کمترین هزینه ی ممکن است .

قاعدتا" طرٌاحی محصول ، یا تولید بخشی از محصول که به وی محول شده است ، و تعین مشخصٌات آن ؛ همچنین که امور مالی کارگاه و نظایر آن ها بر عهده سرپرست کارگاه نیست . امٌا در عمل ، وی بیش از سایر مدیران کارخانه یا به طورکلٌی بنگاه اقتصادی در ارتباطی نزدیک با محصول و کارگران مولٌد که به آنان خط ٌ مقدم تولید هم می گویند قرار داشته جایگاه مناسب تری نسبت به سایر مسؤولان کارخانه در تحقیق و توسعه کارگاه خود قرار دارد ؛ و می تواند با طرح مسائل تولید در کارگاه مورد سرپرستی خود و ارائه پیشنهاداتی در رفع یا تضعیف این مسائل و بهبود کار ، در بقاء و توسعه کارگاه ، و از آنجا کارخانه و بنگاه بسیار مؤثر واقع شود .

وظایف سرپرستی کارگاه

وظیفه سرپرست کارگاه صورت دادن تمام کارهائی است که در راه رسیدن به هدف یا اهداف وی ضرورت یافته اند .

اگر این راهِ رسیدن به هدف به درستی ، یعنی بنا به اصول علمی و منطقی طی شود قاعدتا" وی می تواند با کمترین هزینه ی ممکن و در سریع ترین زمانی که به تصور در می آید به اهداف کارگاه دست یابد ؛ و چه بسا به اهدافی بیشتر و بهتر و بالاتر از آنچه که در ابتدا ترسیم شده است برسد .

اصول تجربی – علمی و منطقی سرپرستی کارگاه تقریبا" با فرایند تولید مطابقت می کند ؛ و از استقرار یا به اصطلاح تاسیس کارگاه در روز نخست ، شروع  و تا بهره برداری ، حفاظت دائم و رشد و توسعه مناسب آن ادامه می یابد .

سرپرستی کارگاه ، اهداف سرپرستی ، تولید ، محصول معین ، مسائل کارگاه ، پیشنهادات ، حلٌ مسا ئل ، رشد و توسعه ، تحقیق و توسعه، فرایند تولید